23 Σεπτεμβρίου, 2014
Γιατί τα όνειρά μας δεν έχουν μυρωδιά;
από την Τσώλη Θεοδώρα
Στα όνειρα επικρατούν η όραση και η ακοή ενώ η αφή, η όσφρηση και η γεύση ακολουθούν… καταϊδρωμένες. Πιθανές απαντήσεις στο ερώτημα με βάση τις γνώσεις της επιστήμης για τη λειτουργία του εγκεφάλου
Χετε αναρωτηθεί ποτέ για ποιον λόγο τα όνειρά μας δεν έχουν… μυρωδιά; Σας πληροφορούμε ότι πολλοί έχουν κατά καιρούς ασχοληθεί με αυτό το ερώτημα και ήδη από το 1896 μια ερευνητική εργασία έδειξε ποιες αισθητηριακές εμπειρίες επικρατούν κατά τη διάρκεια των ονείρων. Προέκυψαν λοιπόν τα εξής ενδιαφέροντα συμπεράσματα (ποσοστό % των ονείρων στα οποία εμφανίζεται η κάθε αίσθηση).
Όνειρα στα οποία επικρατεί η όραση: 85%
Όνειρα στα οποία επικρατεί η ακοή: 69%
Όνειρα στα οποία επικρατεί η αφή: 11%
Όνειρα στα οποία επικρατεί η όσφρηση: 7%
Όνειρα στα οποία επικρατεί η γεύση: 6%
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι οι οπτικές εμπειρίες είναι αυτές που «βασιλεύουν» στα όνειρά μας ενώ η αφή, η όσφρηση και η γεύση έχουν πολύ μικρά ποσοστά… κυριαρχίας. Για ποιον λόγο; Κανένας δεν έχει στην πραγματικότητα προσπαθήσει να δώσει μια απάντηση πειραματικά. Μπορούμε όμως να δώσουμε κάποιες πιθανές εξηγήσεις με βάση τα όσα γνωρίζει η επιστήμη για τον εγκέφαλο.
Όραση και ακοή είναι θέμα του φλοιού
Η επεξεργασία των οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων αποτελεί πολύ περισσότερο θέμα του φλοιού. Ως και τα δύο τρίτα του εγκεφαλικού φλοιού, του κύριου τμήματος του εγκεφάλου που αφορά την αντίληψη και τη γνωστική ικανότητα, εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην όραση. Έτσι, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η όραση κυριαρχεί συχνά στα όνειρα.
Η επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων πάλι συνδέεται στενά με τη γλώσσα και η γλώσσα παίζει κεντρικό ρόλο τόσο σε ό,τι αφορά την αντίληψή μας για τον εαυτό μας και τη ζωή όσο και σε ό,τι αφορά την επικοινωνία μας με τα υπόλοιπα ανθρώπινα όντα. Η επεξεργασία της γλώσσας γίνεται στο σύνολό της στον εγκεφαλικό φλοιό.
Η όσφρηση και η γεύση αντιθέτως αλληλεπιδρούν με τον εγκεφαλικό φλοιό ελάχιστα ως καθόλου. Η όσφρηση θεωρείται ως το πιο πρωτόγονο σύστημα αντίληψης του εγκεφάλου. Σε αντίθεση με τις άλλες αισθήσεις, συνδέεται άμεσα με τα συστήματα της μνήμης και των συναισθημάτων – για τον λόγο αυτόν άλλωστε μια μυρωδιά μάς φέρνει αμέσως τόσο ζωντανά στον νου μια ανάμνηση.
Η γεύση και η αφή δεν αφήνονται στη φαντασία
Ίσως όμως το πιο σημαντικό είναι ότι η όσφρηση, η γεύση και η αφή δεν είναι πολύ «ευάλωτες» στη φαντασία. Τι εννοούμε; Είναι πολύ εύκολο να κλείσετε τα μάτια σας και να φανταστείτε την όψη ενός ανθρώπου ή ενός πράγματος, ή να «παίξετε» ξανά στο μυαλό σας μια συνομιλία «ακούγοντας» τους συνομιλητές.
Δεν είναι όμως εύκολο κλείνοντας τα μάτια να φανταστείτε μια μυρωδιά, μια γεύση ή ένα άγγιγμα. Και αυτό ίσως συμβαίνει επειδή αυτές οι αισθήσεις είναι λιγότερο «παραγωγικές», αναφέρει ο ειδικός στην υπολογιστική νευροεπιστήμη Πολ Κινγκ. Η όραση και η ακοή απαιτούν από τον εγκέφαλο να παραγάγει ένα εσωτερικό μοντέλο αντίληψης και να το χαρτογραφήσει επάνω σε μοντέλα πληροφοριών που προέρχονται από τους αισθητικούς υποδοχείς.
Αυτό μεταφράζεται σε πολύ μεγάλη επεξεργασία «κάθετου» τύπου. Η όσφρηση πάλι αποτελεί μια ευθεία «οριζόντια» μέτρηση της χημικής σύστασης του αέρα ενώ η αφή αποτελεί μια ευθεία μέτρηση της πίεσης που δέχεται το δέρμα. Με δεδομένο ότι υπάρχει μικρότερη φαντασία σε ό,τι αφορά την αντίληψη της όσφρησης, πιθανότατα η αίσθηση αυτή επηρεάζει λιγότερο τη δραστηριότητα του εγκεφάλου που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια των ονείρων.
Τέλος, κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα όνειρα αποτελούν παρενέργεια της διαδικασίας που ακολουθεί ο εγκέφαλος για να οργανώνει τις πληροφορίες – πρόκειται για την αποκαλούμενη εδραίωση της μνήμης.
Οι πληροφορίες με την πιο πολύπλοκη δομή, οι οποίες είναι επόμενο ότι χρειάζονται τη μεγαλύτερη οργάνωση, είναι συνήθως οπτικές και χωρικές, καθώς και ακουστικές ενώ αφορούν τη γνώση γεγονότων, εννοιών αλλά και ανθρώπινων σχέσεων. Συμπτωματικά, αυτά είναι και τα κύρια «σενάρια» των ονείρων μας.
18 Σεπτεμβρίου, 2014
Οι 10 πιο παράξενες και επικίνδυνες διαταραχές του ύπνου
Η υπνική παράλυση είναι ίσως η πιο γνωστή μορφή διαταραχής του ύπνου, μετά την υπνοβασία. Ωστόσο έχουν καταγραφεί αρκετά ακόμη περιστατικά και ορισμένα από αυτά, έχουν πολύ ανησυχητικές επιπτώσεις στον οργανισμό.
Από την συχνά επικίνδυνη αϋπνία μέχρι τον «ατέλειωτο» ύπνο, αυτές είναι οι πιο παράξενες και τρομακτικές διαταραχές του ύπνου που έχουν καταγραφεί.
1. Εκρηξη
Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτή τη διαταραχή, συνήθως ξυπνάνε μετά από μία με δύο ώρες ύπνου, από έναν εκκωφαντικό ήχο στο κεφάλι τους. Αλλοι το περιγράφουν ως έκρηξη ή πυροβολισμό και άλλοι ως στριγγλιά. Οι επιστήμονες ακόμη δεν είναι σίγουροι τι το προκαλεί.
2. Σύνδρομο Κλέιν – Λεβίν (KLS)
Γνωστό και ως το «σύνδρομο της Ωραίας Κοιμωμένης» είναι μία κυρίως νευρολογική διαταραχή και οι πάσχοντες κοιμούνται ασταμάτητα 15-20 ώρες την ημέρα.
3. Υπνική Παράλυση
Ο πάσχων παρόλο που έχει «ξυπνήσει», νιώθει ανίκανος να κουνήσει τα μέλη του σώματός του και νιώθει σαν κάποιος να τον πιέζει στο στήθος και να τον κρατάει ακίνητο. Εχει συνδεθεί με μύθους και δοξασίες για πνεύματα, ωστόσο έχει καθαρά νευρολογικά και ψυχολογικά αίτια.
4. Θανατηφόρα οικογενής αϋπνία
Πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια πάθηση, η οποία ωστόσο έχει θανατηφόρες συνέπειες για τον οργανισμό. Πρόκειται για μία ειδική μορφή αϋπνίας που οδηγεί σε πανικό, άγχος, παραισθήσεις, ταχεία απώλεια βάρους, απόλυτη απώλεια του ύπνου, άνοια και τελικά θάνατο. Για την ακρίβεια ο θάνατος επέρχεται περίπου 6 με 32 μήνες από τη στιγμή που θα εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Η πάθηση επηρεάζει τον θάλαμο του εγκεφάλου προκαλώντας παραισθήσεις και αδυναμία συγκέντρωσης και συντονισμού κινήσεων. Θεωρείται επίσης σε ένα βαθμό κληρονομική, αφού τα παιδιά των ασθενών έχουν 50% πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση μεγαλώνοντας.
5. Σεξαϋπνία
Ομοίως με την υπνοβασία, ο πάσχων μπορεί να επιχειρήσει να συνευρεθεί ερωτικά στον ύπνο του, χωρίς ωστόσο να θυμάται τίποτα από αυτά το επόμενο πρωί.
6. Ασταμάτητος Υπνος
Είναι πραγματικά ο ορισμός του «κοιμάμαι όρθιος». Οι πάσχοντες από αυτή τη διαταραχή, ακόμα κι όταν είναι ξύπνιοι, νιώθουν σαν να βρίσκονται σε ένα διαρκές jet-lag. Εχουν πολύ μεγαλύτερο κιρκαδικό κύκλο από τον μέσο άνθρωπο και αυτό συχνά οφείλεται στις αλλαγές του φωτός, γι’ αυτό οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν αυτή τη διαταραχή.
7. Ναρκοληψία
Προκαλείται από αυτοάνοση καταστροφή των νευρώνων που παράγουν υποκρετίνη στον εγκέφαλο, διαταράσσοντας τον κύκλο ύπνου-ξύπνιου του οργανισμού. Ως αποτέλεσμα, οι πάχοντες πέφτουν κυριολεκτικά ξεροί για ύπνο, απροειδοποίητα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμα κι αν έχουν βγει για φαγητό ή αν οδηγάνε.
8. Υπνο-φαγητό
Αλλη μία μορφή υπνοβασίας που στέλνει τον πάσχοντα γραμμή στο ψυγείο της κουζίνας. Ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας και τρώνε ασταμάτητα, ενώ το επόμενο πρωί δε θυμούνται τίποτα.
9. Διαταραχή του REM
Το REM είναι η στιγμή που τα όνειρα είναι πιο έντονα, ωστόσο στην περίπτωση της συγκεκριμένης διαταραχής, ο πάσχων αντιδρά κανονικά στα ερεθίσματα των ονείρων του, παραμιλώντας ή και κάνοντας φυσικές κινήσεις.
10. Σύνδρομο απροσδόκητου νυχτερινού θανάτου
Συμβαίνει κυρίως σε νεαρούς άνδρες στην Νοτιοανατολική Ασία. Η αιτία είναι ακόμα άγνωστη, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν, ότι απλά κατά τη διάρκεια του ύπνου σταματάει η καρδιά και δεν επανέρχεται.
23 Σεπτεμβρίου, 2013
Τα όνειρα στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία
Μια διαφορετική προσέγγιση στην ανάλυση κι ερμηνεία των ονείρων. Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο της Δήμητρας Αθανασάκου στα psychografimata.com
27 Μαΐου, 2012
Η πρώτη δημοσιεύση blog μέσα από όνειρο έγινε πραγματικότητα!
Ο προγραμματιστής Michael Paul, έχει θέσει ως στόχο να καταγράφει τα διαυγή του όνειρα (lucid dreams) στον υπολογιστή του, και να κάνει τις σχετικές αναρτήσεις στο blog του http://lsdbase.org/ . Ήθελε κατά έναν τρόπο κάπως να επικοινωνήσει μέσω των ονείρων του με τον υπολογιστή. Αλλά πως θα γινόταν αυτό με κάποιες κινήσεις των ματιών του; Ήδη αυτές τις κατέγραφε στον υπολογιστή του, αλλά δεν υπήρχε αυτή η διαδραστικότητα εκτός από τις πολλές αντιδράσεις που είχε με κάποια συγκεκριμένα τραγούδια κτλ. Μέχρι που αποφάσισε να μάθει κώδικα Mors. Έτσι με το ανοιγοκλείσιμο των ματιών του θα μπορούσε να καταγράψει τις ονειρικές του σκέψεις. Και μόλις πριν λίγες μέρες είχαμε την πρώτη επιτυχημένη ανάρτηση μέσα από το ονειρό του. Το αποτέλεσμα μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο παρακάτω βίντεο:
23 Μαρτίου, 2011
Πότε να κοιμηθώ;
Για να ξυπνήσετε όσο πιο ξεκούραστοι γίνεται πατήστε το παρακάτω link:
Υπολογίζει την ώρα που θα πρέπει να κοιμηθείτε ανάλογα με την ώρα που θέλετε να ξυπνήσετε. Πρέπει να προσθέσετε όμως στο μυαλό σας ένα τέταρτο το πολύ που χρειάζεστε για να σας πάρει ο ύπνος.
Ονειρολόγιο 